Ratten worden gemiddeld twee jaar oud. maar als ze 18 maanden oud zijn, beginnen er vaak kwaaltjes te komen. Eén van de ziekteverschijnselen die regelmatig voorkomt is het plotseling scheef houden van de kop. Soms kan het dier ook niet meer goed rechtop blijven staan en valt op zijn zij of rolt voortdurend om. De diagnose waaraan vaak gedacht wordt is een middenoorontsteking, maar helaas is er nog een andere, veel ernstiger aandoening die de oorzaak kan zijn van de scheve kop, namelijk een hypofysetumor.
De hypofyse is een klein aanhangsel van de hersenen en is bij een rat normaal zo groot als een speldenknop. De tumor van de hypofyse is bijna altijd goedaardig, maar kan wel 30 keer zo groot worden en neemt dan zoveel ruimte in binnen de schedel, dat er hersenafwijkingen ontstaan. Soms zijn de hersenafwijkingen éénzijdig, waardoor een scheve kop gezien wordt of een uitpuilend oog aan 1 kant, soms is de druk verdeeld en zien we vage hersenverschijnselen.
De meest opvallende is een toenemende stijfheid en een moeizaam gebruik van de voorpoten: de rat kan zijn voedsel niet meer goed vast houden en niet meer optillen. Hij gaat dan van de grond eten, net als een hond. Soms wordt melkgift gezien (ook bij mannelijke ratten) of valt het op dat het dier veel meer gaat drinken. Dit komt omdat de tumor veel meer hormonen gaat produceren dan normaal.
Het is mogelijk dat er plotseling een bloeding in de tumor ontstaat waardoor de rat acuut kan sterven. Soms is een bloeding uit het oor het enige wat je dan ziet.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De dierenarts kan met een otoscoop in de oren kijken en beoordelen of er achter de trommelvliezen ontstekingsmateriaal zit. In dat geval is een middenoorontsteking waarschijnlijk en kan een behandeling met antibiotica en ontstekingsremmers langzaamaan tot genezing leiden.
Maar als de trommelvliezen mooi helder zijn en de rat naast een scheve kop ook andere typische verschijnselen vertoont, zoals een uitpuilend oog, slecht gebruik van de voorpoten of veel drinken, wordt de diagnose hypofysetumor waarschijnlijk.
Een behandeling van de hypofysetumor is er niet. Een hoge dosering prednison kan heel kort een beetje verlichting geven en u zult ervoor moeten zorgen dat het dier zijn eten en drinken binnenkrijgt. Vanwege de ernst van de ziekte zal vaak snel euthanasie overwogen moeten worden.
De hypofysetumor is na de melkkliertumor de meest voorkomende tumor bij de rat en er moet dus helaas terdege rekening mee gehouden worden.